De drone-revolutie hervormt de innovatie in de defensie-industrie

Belangrijkste risico's: Verschuivingen in het overheidsbeleid, bezuinigingen op defensiebudgetten, exportcontroles en sancties, politieke risico's in landen van klanten, volatiliteit van het handelsbeleid, afhankelijkheid van overheidscontracten, vertragingen en kostenoverschrijdingen van projecten, betrouwbaarheid van onderaannemers en leveranciers, cyberbeveiligingsbedreigingen, technologische veroudering, mislukkingen op het gebied van R&D. Deze factoren kunnen leiden tot aanzienlijke verliezen, en eerdere rally's doen zich mogelijk niet meer voor.

In de 'big, beautiful bill' van Donald Trump zijn tientallen miljarden dollars gereserveerd voor drones. De ingrijpende wetgeving omvat $ 150 miljard voor het Ministerie van Defensie om te besteden aan innovatieve dronesystemen, marinetechnologie en de modernisering van de nucleaire afweer van de VS².

Het onderstreept de lessen die worden geleerd uit de strijd in de drie jaar durende, slopende oorlog in Oekraïne. In het heetst van de strijd veranderen drones de aard van oorlogsvoering: Onbemande luchtvaartuigen (UAV's) van 400 dollar schakelen tanks van 2 miljoen dollar uit³.

Net zoals de Tweede Wereldoorlog het belang van de tank bewees, zo wordt de effectiviteit van de huidige drone-technologie in Oekraïne algemeen erkend als een keerpunt. Goedkope, snel geproduceerde drones en andere nieuwe technologieën hebben hun essentiële plaats in de moderne oorlogsvoering bewezen.

In een tijd waarin de NAVO-leden, voornamelijk in Europa, zich ertoe verbinden om de defensie-uitgaven op te voeren van 2% van het bruto binnenlands product (BBP) tot 5% tegen 2035, gaat de aandacht van de ministeries van defensie uit naar deze UAV's.⁴De technologie is gemakkelijk verkrijgbaar en goedkoop. Drones leveren niet alleen meer rendement voor het defensiebudget, maar kunnen ook snel worden geïntegreerd in de bestaande strijdkrachten.

Drones in stijgende lijn

In de afgelopen 20 jaar is de productie en verkoop van drones sterk toegenomen. Met name Turkije is een belangrijke leverancier geworden, net als China. Beginnend vanaf een lage basis, is het aantal overdrachten van drones – of verkopen en leasen – gegroeid tot een totaal van 633 tussen 1995 en 2023, volgens onderzoek van het Center for New American Security (zie grafiek)⁵. Ongeveer 40% hiervan ging naar Europa.

Levering van militaire drones door de jaren heen, 1995-2023

Bron: CNAS, Drone Proliferation Dataset, september 2024.

Drones maken inderdaad deel uit van een uitbarsting van innovatie die naar verwachting een zegen zal zijn voor defensietechnologie. Drones voeren vele taken uit op het slagveld. Ze staan bekend om hun bombardementen, maar ze bevoorraden ook troepen op de grond, voeren geheime maritieme operaties uit en kunnen zelfs rond satellieten in de ruimte zwermen.

Ze worden met verwoestend effect gebruikt in Oekraïne, waar luchtdrones zoals de aangepaste Iraanse Shahed-drones van Rusland dagelijks steden aanvallen⁶. Oekraïne heeft van zijn kant maritieme UAV's ingezet om een groot deel van de Zwarte Zee tot verboden gebied voor de Russische vloot te maken⁷.

Verdedigingsreuzen maken zich klaar

Hoewel de Oekraïners en Russen noodzakelijkerwijs in de voorhoede van de droneoorlogsvoering staan, zijn sommige van de bedrijven die in het Westen pionierswerk verrichten op het gebied van het ontwerpen en produceren van drones privébedrijven, zoals Anduril in de Verenigde Staten en Helsing in Duitsland. Hun drones worden steeds vaker geleid door kunstmatige intelligentie (AI) systemen die niet elektronisch gestoord kunnen worden⁸. Maar zoals met alle opkomende technologieën, brengt snelle innovatie in AI-gestuurde systemen ook risico's met zich mee, zoals onbewezen operationele betrouwbaarheid en onzekere adoptie op de lange termijn, wat het commerciële succes van deze bedrijven kan beïnvloeden.

De Amerikaanse defensiegigant Raytheon Technologies produceert bijvoorbeeld niet alleen zijn eigen Coyote Block 2 loitering drone, maar is ook leider op het gebied van anti-drone technologieën¹⁰, een snel groeiend gebied. Ondertussen maakt Thales Group in Frankrijk tactische drones en commandoplatforms¹¹. Terugkerend naar de VS, Huntington Ingalls Industries is een leider in onbemande maritieme systemen¹². Ondanks de groeiende markt is de concurrentie in de defensiesector intens, en contracten worden vaak toegekend via lange aanbestedingscycli, waardoor de omzet-erkenning kan worden vertraagd en er zakelijke onzekerheid kan ontstaan.

Dit wil niet zeggen dat drones andere wapensystemen zullen vervangen. De les van Oekraïne is dat ze de enorme vuurkracht aanvullen die nodig is voor een langdurig militair conflict. Maar ze zijn een onverwacht en snel groeiend onderdeel van het wapenarsenaal, en een waar het Amerikaanse leger en dat in Europa en elders graag in wil investeren. Toch kan de vraag aanzienlijk schommelen afhankelijk van geopolitieke ontwikkelingen, en toekomstige defensie-uitgaven kunnen veranderen op basis van verschuivende overheidsprioriteiten of economische omstandigheden.

Aanvullende woordenlijst

• Aandelenmarktrisico. De mogelijkheid dat de aandelenkoersen dalen, waardoor de waarde van de belegging daalt.
• Liquiditeitsrisico: Het gevaar dat fondsdeelbewijzen niet snel tegen een eerlijke prijs verkocht kunnen worden.
• Risico op industrie- of sectorconcentratie: De kans op grotere verliezen omdat de beleggingen gericht zijn op één enkele bedrijfstak.