Skip directly to Accessibility Notice

In China kun je je portemonnee thuislaten

06 april 2021

 

Toen ik in 2014 aankwam op het vliegveld om mijn familie in China te bezoeken, viel het me op dat taxichauffeurs geen contant geld aannamen. Mensen rekenden af door met hun smartphone QR-codes te scannen. In restaurants scanden klanten een code voordat ze hun bestelling plaatsten en verlieten het restaurant wanneer ze maar wilden zonder te wachten op de rekening. Bij alle bedrijven, van winkelcentra tot marktkraampjes, konden klanten met een QR-code afrekenen. Zelfs bedelaars schenen via een QR-code om geld te vragen. Iedereen leek zich prima te redden zonder portemonnee op zak. Was ik nou echt de enige die met contant geld betaalde?

De opkomst van mobiel betalen

Mobiel betalen kan niet zonder QR-codes. QR staat voor 'Quick Response' (snelle respons) en de codes vormen een digitaal systeem voor gegevensopslag. De QR-code werd in 1994 ontwikkeld voor de Japanse auto-industrie. In andere sectoren en landen werd de QR-code pas in 2010 populair. Rond die tijd begon mobiel betalen ook in China aan een opmars waarna het tussen 2014 en 2016 een explosieve groei kende. Inmiddels is het Chinese betaallandschap totaal veranderd. In 2020 maakten meer dan 850 miljoen mensenin hun dagelijks leven actief gebruik van mobiel betalen voor van alles en nog wat: even scannen en doorlopen. In de grote steden betalen mensen tegenwoordig het liefst op deze manier. In grote steden hoefde ik dan ook geen contant geld bij me te hebben, hoorde ik van mijn Chinese vrienden: "Neem alleen een creditcard mee voor het geval je je telefoon kwijtraakt."

Toename aantal gebruikers mobiel betalen in China (in miljoenen)

Growth of China's Mobile Payment Users

Bron: China Internet Network Information Center.

Transactieomvang mobiel betalen in China: 2013 - 2020 (schatting)

Transactieomvang mobiel betalen in China: 2013 - 2020 (schatting)

Bron: Macquarie Research.

Tijdens de coronapandemie werd er zelfs nog meer gescand om besmettingen zo veel mogelijk te vermijden. Ook mijn technisch weinig onderlegde ouders, die beiden voor in de zeventig zijn, geven de voorkeur aan contactloos mobiel betalen, zelfs wanneer ze boodschappen doen op de boerenmarkt. Mijn vader zou zeggen: "Je weet nooit wie er met zijn vingers aan het geld heeft gezeten en of het besmet is."

Tragere acceptatie van mobiel betalen in de VS en Europa vanwege creditcards

In de VS en Europa was betalen zonder contant geld synoniem aan betalen met door banken uitgegeven creditcards. De creditcard werd in 1950 uitgevonden door de Diners Club in New York en heeft zich sindsdien over de hele westerse wereld verspreid. Maar in China werd de creditcard pas tien jaar geleden geïntroduceerd. De ontwikkeling van een systeem voor consumentenkredieten bleef achter bij de verwachtingen en ondertussen was het hele land mobiele apps gaan gebruiken. Dankzij de ontwikkelingen op het gebied van fintech zijn deze laatste oplossingen goedkoper en beter geworden. China heeft het creditcardtijdperk als het ware overgeslagen en is bezig met een snelle transitie naar een contantloze maatschappij. Eind 2019 had volgens het toonaangevende managementadviesbureau Oliver Wyman 75% van de Chinezen van 18 jaar en ouder geen creditcard.2

In de VS verliep de invoering van mobiel betalen veel trager dan in China. Ten eerste organiseerden de Amerikaanse banken met 's werelds beste financiële infrastructuur de creditcardactiviteiten vele jaren probleemloos en winstgevend. De betaalmarkt werd jarenlang door het creditcardsysteem gedomineerd zodat de toetredingsbarrières tot deze sector hoog zijn. Ten tweede waren Amerikaanse consumenten tevreden met hun creditcards. Ook creditcards zijn eenvoudig in het gebruik en omdat mensen eraan gewend zijn, zijn ze niet geneigd om over te stappen op een ander systeem: zo'n overstap heeft geen grote voordelen. Daar komt bij dat velen nog steeds vinden dat mobiel betalen minder goed beveiligd is tegen bijvoorbeeld fraude en diefstal. In Europese landen zien we een soortgelijke situatie. Contactloos betalen kreeg in westerse landen in 2020 eindelijk een boost vanwege de pandemie. In de VS zagen we groei van systemen als Apple Pay en Google Pay en in Europa van Mobile Pay en Swish. Er is echter nog een lange weg te gaan voordat de achterstand is weggewerkt.

Het gevecht tussen de belangrijkste marktspelers in China

Toen smartphones brede ingang vonden, maakten Chinese techreuzen hiervan gebruik om mobiele platformen op te zetten voor contantloos betalen zonder tussenkomst van banken. Chinese bedrijven zijn QR-codes gaan gebruiken omdat deze snel af te lezen zijn, een grote opslagcapaciteit hebben en lagere transactiekosten met zich meebrengen. Klanten profiteren van het gemak, de efficiëntie en de gratis dienstverlening van dit systeem.

Ali Pay en WeChat Pay, de twee dominante betaalplatformen in China, hebben meer dan 90% van de markt voor mobiel betalen in handen.3 Beide platformen hebben een gigantisch techbedrijf achter zich staan: respectievelijk Alibaba en Tencent. De markt voor mobiel betalen is een belangrijk strijdtoneel voor beide rivaliserende moederbedrijven in het gevecht om dominantie in de e-commercemarkt. In de afgelopen jaren hebben zij de mogelijkheden voor betalen zonder contant geld uitgebreid met nieuwe diensten, zoals peer-to-peerbetalingen, ondersteuning van verschillende valuta's en offline transacties.

Twee platformen domineren de Chinese markt voor mobiel betalen: 2020 (schatting)

Twee platformen domineren de Chinese markt voor mobiel betalen: 2020 (schatting)

Bron: Macquarie Research.

Ondanks bezorgdheid bemoedigende ontwikkelingen op bijvoorbeeld cryptogebied

Mobiel betalen is niet probleemloos. Er zijn zorgen over persoonlijke vrijheid, privacy en discriminatie van contant-geldgebruikers. Deze zorgen hebben het enthousiasme voor een volledig contantloze economie echter niet getemperd. China blijft doorgaan met het uitbouwen van een omvangrijk en efficiënt ecosysteem voor digitaal betalen.

In de afgelopen jaren zijn enkele grote steden op zoek gegaan naar alternatieve fintechoplossingen, zoals betalen met digitale valuta's en betalen via gezichtsherkenning. In december 2020 werd in mijn geboortestad Suzhou, een stad aan de Chinese oostkust en een belangrijk financieel centrum, een pilotproject gelanceerd om cryptovaluta te gebruiken in de detailhandel. Ningbo, een grote havenstad in de provincie Zhejiang en thuisstad van e-commercegigant Alibaba, experimenteert met op kunstmatige intelligentie gebaseerde gezichtsherkenning voor het betalen van toegang tot musea en parken.

In een periode van slechts dertig jaar is China overgegaan van een uitsluitend op contant geld gebaseerde economie naar een vrijwel contantloze economie. China was laat met het gebruik van creditcards, maar vroeg met het gebruik van QR-codes, en momenteel wordt er geëxperimenteerd met cryptovaluta's en betalen via gezichtsherkenning. Wat wordt de volgende stap?

Ik verheug me op mijn volgende bezoek aan China, met of zonder portemonnee.

Bron: China Internet Network Information Center. december 2020.

Bron: Oliver Wyman, december 2019.

Bron: Macquarie Research. 2020.

Belangrijke kennisgeving

Uitsluitend voor informatie- en advertentiedoeleinden.

Deze informatie is afkomstig van VanEck (Europe) GmbH. VanEck (Europe) GmbH is aangesteld als distributeur van VanEck-producten in Europa door VanEck Asset Management B.V., een beheermaatschappij onder Nederlands recht en geregistreerd bij de Nederlandse Autoriteit Financiële Markten (AFM). VanEck (Europe) GmbH, met als vestigingsadres Kreuznacher Str. 30, 60486 Frankfurt, Duitsland, is een financiële dienstverlener die onder toezicht staat van BaFin, de Duitse toezichthouder voor de financiële markten. De informatie is uitsluitend bedoeld om beleggers te voorzien van algemene en voorlopige informatie en mag niet worden opgevat als beleggings-, juridisch of fiscaal advies. VanEck (Europe) GmbH en de aan VanEck (Europe) GmbH verbonden en gelieerde bedrijven (samen "VanEck") wijzen elke aansprakelijkheid van de hand met betrekking tot beslissingen die de belegger op basis van deze informatie neemt ten aanzien van het kopen, verkopen of aanhouden van beleggingen. De visies en meningen die hier worden gegeven, zijn die van de auteur(s) en komen niet noodzakelijkerwijs overeen met die van VanEck. De meningen zijn actueel op de datum van publicatie en kunnen worden aangepast op basis van veranderende marktomstandigheden. Bepaalde verklaringen in deze bijdrage kunnen ramingen, voorspellingen en andere op de toekomst gerichte verklaringen zijn die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Wij achten de informatie die afkomstig is van derden, betrouwbaar. Deze informatie is echter niet onafhankelijk gecontroleerd. De nauwkeurigheid en volledigheid ervan kunnen daarom niet worden gegarandeerd. Alle indices die worden vermeld, zijn maatstaven voor het vergelijken van algemene marktsectoren en rendementen. Het is niet mogelijk om rechtstreeks in een index te beleggen.

Alle rendementsgegevens hebben betrekking op het verleden en bieden geen garantie voor toekomstige resultaten. Beleggen brengt risico's met zich mee, waaronder mogelijk verlies van de hoofdsom. Lees het prospectus en de essentiële beleggersinformatie voordat u gaat beleggen.

Niets in dit materiaal mag in welke vorm dan ook worden verveelvoudigd en er mag ook niet naar worden verwezen in andere publicaties zonder de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van VanEck.

© VanEck (Europe) GmbH